Ichtioftirioza:
Czyli ospa rybia jest powodowana przez pierwotniaka o nazwie kulorzêsek (Ichthyophthirius multifillis) i jest chyba najczêstsz± chorob± ryb wystêpuj±ce g³ównie w nowo za³o¿onych akwariach, lub po zmianie wody. Jest ³atwo rozpoznawalna, objawem s¹ drobne bia³awe punkty na p³etwach i ciele zara¿onych ryb (podobne do pêcherzyków powietrza). Leczenie nie jest zbyt trudne w dzisiejszych czasach, bez trudu mo¿na kupiæ preparaty w sklepach zoologicznych (s³u¿±ce do leczenia tej choroby). Ospa wymaga kilkudniowego leczenia w zbiorniku ogólnym lub przez zastosowanie
k±pieli d³ugotrwa³ych w oddzielnym zbiorniku np. podczas kwarantanny nowo zakupionych ryb.

Ichtiosporidioza:
Jest to choroba powodowana przez grzyb: Ichthyospsridium hoferi. Atakuje on narz±dy wewnêtrzne i tkanki ryb. Choroba objawia siê sklejeniem p³etw, utrat± p³etwy ogonowej ,obrzêkiem skrzel, czarnymi plamami na skórze, nastroszeniem ³usek. Ryby le¿± na dnie lub poruszaj± siê skokami. Choroba ta nie jest niestety uleczalna. Nale¿y zmniejszyæ obsadê ryb i zapewniæ im optymalne warunki. Ryby w zawansowanym stadium choroby wy³owiæ.

Mykobakterioza:
Wynika ona z os³abienia ryb. Wtedy te¿ s± one atakowane przez bakterie: Mycobacterium. Os³abienie ryb spowodowane mo¿e byæ przez jednostronne ¿ywienie, przegêszczenia obsady ryb, braku odpowiedniego o¶wietlenia. Objawy to chudniecie ryb, brak apetytu, wytrzeszcz oczu, wypadanie ³usek i bledniecie kolorów. Choroba ta nie jest uleczalna. Musimy jedynie zapewniæ rybom odpowiednie warunki chowu. Dostosowujemy temperaturê, wprowadzamy ro¿ne rodzaje po¿ywnego pokarmu, zapewniamy pó³dobowe o¶wietlenie zbiornika.

Oodinoza:
Zwana chorob± aksamitn±. Wywo³uj± j± pierwotniaki z rodzaju: Oodininium. Objawia siê ¿ó³tawymi punkcikami na ciele ryb. Punkty te s± jednak du¿o mniejsze ni¿ w przypadku ospy rybiej i nadaj± aksamitny wygl±d skórze ryb. W czasie leczenia zaleca siê zacienienia akwarium gdy¿ powoduj±ce chorobê pierwotniaki zawieraj± chlorofil potrzebuj±cy ¶wiat³a.

Ple¶niawka:
Podobne do waty, pierzaste k³êbki na ciele ryb s± objawem w³a¶nie tej choroby, wywo³ywan± przez grzyby z rodzaju: Saprolegnia. Na ple¶niawkê choruj± ryby o uszkodzonej skórze lub zara¿one paso¿ytami. Chorobê tê mo¿na z powodzeniem leczyæ za pomoc± leków dostêpnych w sklepach zoologicznych. Nale¿y jednak znale¼æ jej przyczynê i postaraæ siê j± usun±æ.

Pozwolê sobie uzupe³niæ tekst o kolejne choroby:

DZIURAWICA
PRZYCZYNA: Wiciowce Hexamita symphysodoni.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Stres, z³a jako¶æ wody, brak odpowiedniej ilo¶ci witamin w pokarmie (awitaminoza ¿ywieniowa) w tym g³ównie witaminy C. Dotyka g³ównie paletki, pielêgnice i ryby s³onowodne.
SKUTKI: W przypadku braku leczenia wywo³uje zniekszta³cenia cia³a lub ¶mieræ rybki.
OBJAWY: Na g³owie oraz wzd³u¿ linii bocznej rybki rozwijaj± siê otwarte ubytki skóry i miê¶ni.
LECZENIE: 1) Sprawdziæ za pomoc± testów jako¶æ wody i zoptymalizowaæ ewentualne rozbie¿no¶ci pomiêdzy parametrami wody i wymaganymi przez hodowany gatunek; 2) zredukowaæ stres do minimum; 3) zmieniæ dietê rybek na karmê bogat± w witaminy, zw³aszcza w witaminê C. 4) Nie
wolno dopu¶ciæ do powstania gnij±cych i powiêkszaj±cych siê ran. Ranki i ubytki staj± siê czêsto siedliskiem bakterii i grzybów chorobotwórczych. S± podatne na wszelkie infekcje, dlatego te¿ nale¿y przemywaæ chore miejsca r-rem rivanolu 100 mg /100 ml, lub te¿ poddaæ rybkê k±pieli w r-rze tetracykliny (antybiotyk) 5 mg /1L czas k±pieli 4 dni. Po kuracji wodê nale¿y przefiltrowaæ przez wêgiel aktywny.
UWAGI: Rybki hodowane w akwariach z bogat± ro¶linno¶ci± rzadko zapadaj± na tê chorobê.

EXOPHTHALMIA
PRZYCZYNA: Drobnoustroje chorobotwórcze (bakterie, wirusy, grzyby).
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Najczê¶ciej atakuje osobniki stare.
SKUTKI: W wiêkszo¶ci przypadków zgon rybki.
OBJAWY: Silna opuchlizna oka/ oczu.
LECZENIE: Zastosowaæ wodny r-r siarczanu miedzi lub gotowe preparaty.
UWAGI: Choroba trudna do wyleczenia.

FLEXIBAKTERIOZA, choroba bawe³niana
PRZYCZYNA: Bakterie Chondrococus columnaris.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Z³e warunki hodowlane, które powoduj± namna¿anie siê bakterii i rozwój choroby; stres i gwa³towne zmiany ¶rodowiska ¿ycia rybki; mo¿e byæ przeniesiona wraz z zara¿onymi rybkami, ¶limakami i ro¶linkami.
PRZEBIEG: Choroba rozwija siê nie tylko na skórze, ale równie¿ na skrzelach i wewn±trz organizmu rybki.
OBJAWY: Bia³e kêpki wokó³ pyska i bia³e plamy na ciele rybki, odpadaj±ce ³uski, przekrwione plamy w miejscach zapalnych.
LECZENIE: We wczesnych stadiach stosujemy k±piele krótkotrwa³e w r-rze:
- trypaflaviny: 3 k±piele czas k±pieli 8 godzin
- chloromycetyny: 40mg /1L czas k±pieli 10-20 godzin
W zaawansowanych stadiach choroby nale¿y rybkê u¶mierciæ, a reszcie obsady poprawiæ warunki oraz zastosowaæ odka¿alnik.
UWAGI: Po leczeniu nale¿y zastosowaæ preparat witaminowo-mineralny.

KAPILARIOZA
PRZYCZYNA: Nicienie.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Szczególnie podatne s± skalary i dyskowce, oraz rybki ¿yworodne np. gupiki.
PRZEBIEG: Nicienie paso¿ytuj±ce w przewodzie pokarmowym rybki prowadz± do uszkodzenia ¶luzówki jelita.
SKUTKI: Padniêcie rybki w skutek wycieñczenia.
OBJAWY: Brak apetytu, chudniêcie, nitkowate, ¶luzowate odchody.
LECZENIE: Stosujemy k±piel d³ugotrwa³± w g³ównym zbiorniku w r-rze Capifosu (Zoolek) wg zaleceñ producenta. Nastêpnie po 4-5 dniach robimy du¿± podmianê wody, resztê filtrujemy przez wêgiel aktywny. Mo¿na zastosowaæ równie¿ inny gotowy preparat - Discus Sept firmy Tropical.
UWAGI: Capifos jest lekiem bardzo kontrowersyjnym, nie zaleca siê stosowania go przy zbrojnikach.


KATARAKTA (¶lepota)
PRZYCZYNA: Wywo³uj± j± larwy przywry Diplostomum
PRZEBIEG: Jedna z form cyklu rozwojowego robaka (tzw. cerkaria) wnika do naczyñ krwiono¶nych rybki poprzez skórê, a nastêpnie przedostaje siê do oka, powoduj±c ¶lepotê.
SKUTKI: U du¿ych i silnych ryb - ¶lepota, s³absze gin± na skutek zatkania naczyñ krwiono¶nych.
OBJAWY: Zbielenie lub zmêtnienie soczewki oka, pod mikroskopem (jak kto¶ posiada) mo¿na zobaczyæ larwy przywry.
LECZENIE: Brak

MARTWICA P£ETW
PRZYCZYNA: Bakterie, grzyby chorobotwórcze.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Czêsto atakuje rybki o d³ugich, weloniastych p³etwach lub o silnej pigmentacji. Choroba czêsto poprzedzona jest uszkodzeniami lub zranieniami mechanicznymi (otarcia, obgryzienia, uszkodzenia od siatki). Mo¿e tak¿e byæ wywo³ana z³± jako¶ci± wody, zbyt nisk± temperatut±, z³± diet±.
OBJAWY: P³etwy rybki pocz±tkowo bielej±, nastêpnie ca³kowicie obumieraj±, s± krótsze, wystrzêpione, zniszczone. Ruchy mog± byæ ko³ysz±ce, wystêpuje brak apetytu.
LECZENIE: Stosujemy k±piel d³ugotrwa³± w ogólnym zbiorniku z gotowego preparatu, np. MFC (Tropical), po tygodniu kuracjê powtarzamy. Mo¿na równie¿ zastosowaæ k±piel krótkotrwa³± w osobnym zbiorniku w r-rze:
- zieleni malachitowej
- b³êkitu metylowego
- odka¿alnika (akryflawina, trypaflawina) czas k±pieli ok. 5 godzin
W przypadku martwicy o pod³o¿u grzybiczym (charakterystyczne bia³awe k³aczki) u wiêkszych ryb mo¿na przetrzeæ ¶lady grzyba wacikiem zanurzonym w r-rze zieleni malachitowej. Mo¿na równie¿ zastosowaæ gotowe preparaty przeciwgrzybicze.
Nale¿y poprawiæ jako¶æ wody w zbiorniku ogólnym, zrobiæ podmianê (ok. 25 %). Konieczne jest równie¿ zastosowanie odka¿alnika.
UWAGI: Podczas stosowania k±pieli krótkotrwa³ych nale¿y silnie napowietrzaæ zbiornik.

MIKROSPORIDIOZA, choroba neonowa
PRZYCZYNA: Sporowiec Plistophora hyphessobryconis.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Dotyka nieliczne gatunki ryb, w tym g³ównie neony, bystrzyki, zwinniki. Inne gatunki mog± byæ nosicielami choroby.
PRZEBIEG: Zara¿enie nastêpuje drog± pokarmow± (poprzez zara¿ony pokarm, kontakt z ka³em ryby zara¿onej lub nosiciela, przez ¿wir lub ro¶linki). Spory, które przedostan± siê do uk³adu pokarmowego rybki przytwierdzaj± siê do nab³onka jelitowego. Zarodek, który wydostaje siê ze spory i przenika do krwiobiegu, a stamt±d do komórek cia³a, gdzie przechodzi szereg przeobra¿eñ i rozmna¿a siê.
SKUTKI: Sporowiec tamuje przep³yw krwi, co doprowadza do pora¿enia miê¶ni. Nastêpuje ¶mieræ rybki, w przypadku nie leczenia - ca³ej obsady; mo¿e równie¿ nast±piæ przeniesienie choroby przez inne rybki do nowego zbiornika (nosiciele).
OBJAWY: Plamiste rozja¶nienia na skórze, zmatowienie ¶wiec±cych pasów (u neonów Innesa). Rybki czêsto p³ywaj± g³ow± w dó³, a ich krêgos³up wykrzywia siê. Maj± postrzêpione p³etwy, s± wychudzone, mog± nie przyjmowaæ pokarmu.
LECZENIE: U¶mierciæ chore rybki, dok³adnie zdezynfekowaæ ca³y sprzêt, ¿wirek wyrzuciæ, ro¶linki spaliæ. Mo¿na spróbowaæ dezynfekcji ro¶lin w lekko czerwonym roztworze nadmanganianu potasu. Osobniki podejrzane o nosicielstwo przenie¶æ do osobnego akwa.
UWAGI: Jest to choroba wy³±cznie akwaryjna.

PIERWOTNIAKI PASO¯YTNICZE
PRZYCZYNA: Pierwotniaki Chilodonella, Cyclochataeta, Costia, Trichodina paso¿ytuj±ce na skórze i skrzelach rybki.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Dostaj± siê do akwarium wraz z rybami krajowymi, rzadziej z pokarmem; wystêpuje czêsto w¶ród ryb welonowych.
SKUTKI: Trudno¶ci w oddychaniu, swêdzenie naskórka, padniêcie m³odego narybku, rybki gin± z powodu zniszczenia skrzeli.
OBJAWY: Rybki maj± posklejane p³etwy, ocieraj± siê o ró¿ne przedmioty. Kolory s± wyblak³e w skutek nadmiernego wydzielania ¶luzu, czêsto pojawiaj± siê niebiesko-bia³e zmêtnienia skóry, czasem skóra strzêpi siê nitkowato. W dalszych stadiach choroby na skrzelach pojawiaj± siê b³êkitnawe rozja¶nienia. Rybki mimo choroby i os³abienia spowodowanego utrudnionym oddychaniem mog± je¶æ i rosn±æ.
LECZENIE: stosujemy k±piel krótkotrwa³± w odka¿alniku, np. w r-rze:
- soli akwarystycznej: 10 - 15 g /1L czas k±pieli ok. 20 min
- nadmanganianie potasu: 1g /10L czas k±pieli ok. 5 min
- akryflawinie/ trypaflawinie
- rivalnolu: 1g /50L
- wody utlenionej: 3% 10 cm3 /10L wody
- zieleni malachitowej: 0,05 mg /1L czas k±pieli 12 godzin, temp 28*C
lub d³ugotrwa³ej w gotowym preparacie np. FMC, MFC 2000 (Tropical)
UWAGI: Choroba jest bardzo zara¼liwa. Paso¿yty s± ¶ci¶le zwi±zane z ¿ywicielem, bez niego gin± do kilkunastu dni. Skutecznie wyniszcza je równie¿ temp >30*C. W wypadku nawrotu choroby nale¿y zastosowaæ nie u¿ywany wcze¶niej lek w zwiêkszonej dawce (do 50%)

POSOCZNICA
PRZYCZYNA: Bakterie Pseudomonas punctata.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Zapadaj± na ni± ryby stare lub os³abione; przebywaj±ce d³ugi czas w z³ych warunkach hodowlanych, przekarmiane, zw³aszcza pokarmem t³ustym. Szczególnie podatne s± labiryntowce.
PRZEBIEG: Infekcja bakteryjna przechodzi z czasem w d³ugotrwa³e zaka¿enie. Odporno¶æ rybki zostaje os³abiona. Pojawiaj± siê rozsiane stany zapalne, które powoduj± przeciekanie tkanek oraz naczyñ krwiono¶nych. P³yny ustrojowe wyciekaj± i gromadz± siê w jamie cia³a.
SKUTKI: ¦mieræ ca³ej obsady w przypadku nie podjêcia ¿adnych kroków.
OBJAWY: Rybka jest apatyczna, przebywa pod powierzchni± wody lub kryje siê w ro¶linkach i zakamarkach, nie przyjmuje pokarmu. £uski s± nastroszone, pokrywy skrzeli otwarte. Mog± wystêpowaæ p³askie b±ble podskórne, skóra rozja¶nia siê. Wystêpuje wytrzeszcz oczu. Jama brzuszna wype³niona jest ciecz±, brzuch rozdêty. U narybku nastêpuje rozdêcie pêcherzyka ¿ó³tkowego.
LECZENIE: Rybki w bardzo zaawansowanych stadiach nale¿y natychmiast u¶mierciæ, ro¶linki spaliæ, akwarium dok³adnie zdezynfekowaæ, ¿wir wyrzuciæ. Mo¿na spróbowaæ leczenia rybek w osobnym zbiorniku, jednak leczenie rzadko przynosi oczekiwane rezultaty. K±piele d³ugotrwa³e w r-rach antybiotyków:
- chloromycetyny: 5g /100L
- auromycyny (chlorocykliny): 1,3 g /100L
- penicyliny krystalicznej: 600 000 jedn. /100L
- streptomycyny krystalicznej: 600 000 jedn. /100L
Zbiornik ogólny dezynfekujemy jednorazowo za pomoc± odka¿alników, np.
- zieleni malachitowej: 0,005g /100L
- rivanolu: 1g /500 L
- wody utlenionej: 3% 1-3 cm3 /10L

PUCHLINA WODNA
PRZYCZYNA: Bakterie, z³a jako¶æ wody (w tym g³ównie z³y poziom azotanów), inne choroby
PRZEBIEG: Rybka absorbuje wiêcej wody, ni¿ mo¿e wydaliæ, w skutek czego puchnie.
SKUTKI: ¦mieræ rybki.
OBJAWY: Rybka puchnie, oczy s± wy³upia¶cie wysadzone.
LECZENIE: Zastosowaæ gotowe leki na puchlinê, np. Sera Bactopur Direct, lub poddaæ rybkê k±pieli d³ugotrwa³ej w osobnym zbiorniku w r-rach antybiotyków:
- chloromycetyny: 5g /100L
- auromycyny (chlorocykliny): 1,3g /100L
- penicyliny krystalicznej: 600 000 jedn. /100L
- achromycyny: 1g /100L czas k±pieli 4 dni
Produkty rozk³adu antybiotyków daj± silny i nieprzyjemny zapach.
Zbiornik ogólny dezynfekujemy jednorazowo za pomoc± odka¿alników, np.
- zieleni malachitowej: 0,005g /100L
- rivanolu: 1g /500 L
- wody utlenionej: 3% 1-3 cm3 /10L
- soli akwarystycznej: 1g /1L
UWAGI: Choroba zara¼liwa, trudna do wyleczenia. Czasem rybka mo¿e wyzdrowieæ samoczynnie, lub te¿ pa¶æ pomimo podjêcia leczenia.

PRZEZIÊBIENIE B£ÊDNIKA (labiryntu)
PRZYCZYNA: Zbyt niska temp nad lustrem wody w porównaniu z temp wody w zbiorniku.
PRZEBIEG: Zak³ócenie pracy b³êdnika uniemo¿liwia rybce podp³yniêcie do powierzchni wody.
SKUTKI: ¦mieræ rybki w wyniku uduszenia.
OBJAWY: Rybki poruszaj± siê skokami nad dnem, maj± problemy z dop³yniêciem do tafli wody.
LECZENIE: Maksymalnie obni¿yæ poziom wody w zbiorniku, temp podnie¶æ o 2-3*C, szczelnie przykryæ akwarium. W razie niemo¿no¶ci przykrycia akwa mo¿na równie¿ podwy¿szyæ temp w pomieszczeniu, w którym siê ono znajduje, jednak nie jest to zalecane.
UWAGI: Zaawansowane stadia choroby s± nieuleczalne.

CHOROBY NOWOTWOROWE
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Wystêpuje najczê¶ciej u ryb ¿yworodnych o silnej pigmentacji, rozmna¿aj±cych siê w obrêbie tego samego stada.
SKUTKI: Postaæ z³o¶liwa doprowadza do ¶mierci rybki, postaæ ³agodna do trwa³ego zniekszta³cenia cia³a.
OBJAWY: Na pysku, skórze i pokrywach skrzelowych wystêpuj± szaro-brunatne naro¶la. Oczy mog± byæ wy³upiaste, pod g³ow± mog± wystêpowaæ opuchniêcia. Naro¶la ró¿nej barwy wystêpuj± równie¿ na narz±dach wewnêtrznych.
LECZENIE: Choroba nieuleczalna, choæ przewa¿nie nie zara¼liwa.
UWAGI: Chorych ryb nie wolno dopuszczaæ do rozmna¿ania, gdy¿ choroba ma pod³o¿e dziedziczne.

SPIRONUKLEOZA, wiciowce
PRZYCZYNA: Wiciowce z rodzaju Spironucleus.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Szczególnie czêsto zapadaj± na ni± skalary i dyskowce.
PRZEBIEG: Wiciowce to jednokomórkowe organizmy posiadaj±ce sze¶æ wici z przodu i dwie z ty³u. ¯yj± w jelitach ryb przyczepione przedni± czê¶ci± do ¶cianek. Po pewnym czasie przedostaj± siê równie¿ do innych organów.
SKUTKI: ¦mieræ rybki, dziurawica.
OBJAWY: Nag³y brak apetytu. Rybki wydalaj± rzadkie, bia³e, kleiste odchody. Brzuszek jest spuchniêty, mog± wystêpowaæ ubytki skórne w okolicach g³owy oraz wytrzeszcz oczu.
LECZENIE: 1) Stosujemy Metronidazol (dostêpny w aptece na receptê). Podajemy 500 mg/100L (2 tabletki 250 mg). Podczas karmienia podajemy pokarm rozmaczamy w rozpuszczonej po³owie tabletki metronizadolu. Po tygodniu powtarzamy kuracjê, podmieniaj±c przed powtórk± ok. 40% wody.
2) Mo¿na równie¿ (w miarê mo¿liwo¶ci) podnie¶æ temp do 37*C na 3-4 dni, lub te¿ 35*C na czas jednego tygodnia, gdy¿ wiciowce w temp powy¿ej 31*C nie wykazuj± rozwoju. Czynno¶æ t± równie¿ nale¿y powtórzyæ.
3) Mo¿na równie¿ spróbowaæ kuracji gotowym preparatem firmy Tropical - Discus Sept, który zawiera zubo¿on± wersjê metronidazolu.
UWAGI: Metronidazol jest bezpieczny dla bakterii nitryfikacyjnych.


SPOROZA
PRZYCZYNA: Pierwotniaki wytwarzaj±ce zarodniki (spory), które s± bardzo odporne na dzia³anie czynników fizycznych i chemicznych.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Dostaj± siê do akwarium wraz z rybami krajowymi, rzadziej z pokarmem.
OBJAWY: Na ciele rybki (skórze, oczach, skrzelach) pojawiaj± siê bia³o-¿ó³tawe pere³kowate zgrubienia wielko¶ci ok. 2 mm.
LECZENIE: Od³owiæ chore rybki i poddaæ je k±pieli d³ugotrwa³ej (do 3 tygodni) w osobnym zbiorniku w r-rze:
- nadmanganianu potasu: 1g /10L czas k±pieli ok. 5 min
- trypaflawiny: 1g /100L
- rivalnolu: 1g /100L
- zieleni malachitowej: 0,005g /100L
UWAGI: Sporadycznie wystêpuje w akwariach.

WRZODY PODSKÓRNE
PRZYCZYNA: Bakterie przeniesione do akwarium wraz ze ¼le przygotowanym pod³o¿em lub korzeniami.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Atakuj± rybki zranione lub przebywaj±ce w z³ych warunkach hodowlanych.
SKUTKI: Trudne do wyleczenia, powracaj±ce wrzody staj± siê przyczyn± ¶mierci rybki.
OBJAWY: Rybka ociera siê o ró¿ne przedmioty, jest ogólnie os³abiona. Na pysku, pokrywach skrzelowych oraz w gardzieli wystêpuj± szare, brunatne b±d¼ ró¿owe naro¶la. Mo¿e wyst±piæ wytrzeszcz oczu.
LECZENIE: Chor± rybkê wy³owiæ i po³o¿yæ na wilgotnej ¶ciereczce. Za pomoc± wacika namoczonego w r-rze rivanolu 1g /10L zetrzeæ naro¶la i delikatnie rozcieraæ wrzody. Po zabiegu umie¶ciæ rybkê w k±pieli krótkotrwa³ej w r-rze:
- nadmanganianu potasu: 1g /10L
- rivanolu : 1g /50L
- trypaflawiny : 1g /20L
- wody utlenionej 3% 10cm3 /10L
Po k±pieli przenosimy rybki do osobnego zbiornika i zapewniamy im optymalne warunki. Zbiornik ogólny jednorazowo odka¿amy za pomoc±:
- chloraminy: 1g /100L
- zieleni malachitowej: 0,005g /100L
- rivanolu: 1g /500 L
- wody utlenionej: 3% 1-3 cm3 /10L
lub innego odka¿alnika. W przypadku braku rezultatów mo¿na spróbowaæ kuracji antybiotykowej. Stosujemy wtedy k±piele d³ugotrwa³e w r-rze:
- chloromycetyny: 5g /100L
- auromycyny (chlorocykliny): 1,3g /100L
- penicyliny krystalicznej: 600 000 jedn. /100L
- streptomycyny krystalicznej: 600 000 jedn. /100L
Produkty rozk³adu antybiotyków daj± silny i nieprzyjemny zapach.
UWAGI: Przy braku poprawy lub nawrotach choroby nale¿y u¶mierciæ rybkê.


TUBERKULOZA
PRZYCZYNA: Bakterie chorobotwórcze.
PRZEBIEG: Choroba powoduje wyniszczenie organów wewnêtrznych rybki.
SKUTKI: ¦niêcie chorych rybek, zaka¿enie ca³ego akwarium, mo¿liwo¶æ zaka¿enia cz³owieka.
OBJAWY : Rybka je normalnie, a mimo to chudnie, kolory s± bledsze, na skórze widoczne s± otwarte owrzodzenia, pofa³dowane p³etwy. Wystêpuje równie¿ wytrzeszcz oczu.
LECZENIE: Nale¿y natychmiast u¶mierciæ chore rybki. Akwa ogólne poddajemy k±pieli d³ugotrwa³ej w r-rze streptomycyny 10mg /1L.
UWAGI: Choroba ta jest praktycznie nieuleczalna. W przypadku zaka¿enia cz³owieka pojawiaj± siê na skórze guzki. Konieczna jest konsultacja lekarska.

CHOROBY PÊCHERZA P£AWNEGO
PRZYCZYNA: Z³a dieta rybki, bakterie chorobotwórcze wywo³uj±ce infekcje
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Szczególnie powszechna w¶ród z³otych rybek ze wzglêdu na ich nietypowy kszta³t cia³a. Czêsto przyczyn± jest suchy pokarm, który wype³nia ich jelita i powoduje zaburzenia dzia³ania pêcherza p³awnego. Inne czynniki to z³e warunki hodowlane, zbyt niska temp, stres.
SKUTKI: ¦mieræ rybki w wyniku wycieñczenia.
OBJAWY: Rybka p³ywa brzuchem do góry, jej ruchy s± ko³ysz±ce. Jest ci±gle wypychana tu¿ pod taflê wody; czêsto ma problemy z oddychaniem.
LECZENIE: W przypadku pod³o¿a pokarmowego nale¿y podaæ rybkom lekkostrawny, rozmoczony pokarm, lub pokarm bazuj±cy na ¿elu. Skutecznie zadzia³a równie¿ zwyczajna zielenina. W przypadku pod³o¿a bakteryjnego, gdy dochodzi do infekcji, konieczne jest zastosowanie antybiotyków. Rybkê przenosimy do osobnego zbiornika i podajemy jej antybiotyk wraz z pokarmem, lub gdy rybka nie je, stosujemy jego wodny r-r (k±piel d³ugotrwa³a), np. w:
- penicylinie krystalicznej: 600 000 jedn. /100L
- chloromycetynie: 5g /100L
Po kuracji poprawiamy warunki w zbiorniku ogólnym: podnosimy temp o 2-3 stopnie, podajemy do wody preparaty witaminowe.
UWAGI: Produkty rozk³adu antybiotyków daj± nieprzyjemny zapach.

ZAPALENIE PRZEWODU POKARMOWEGO
PRZYCZYNA: Niew³a¶ciwy pokarm lub sposób ¿ywienia rybek.
OKOLICZNO¦CI SPRZYJAJ¡CE: Nadmierne karmienie rybek ro¶lino¿ernych pokarmem miêsnym, jednolita i monotonna dieta, przejedzenie, przeterminowana/ zatruta karma, jednostajne ¿ywienie pokarmem skoncentrowanym lub samymi larwami ochotki
SKUTKI: D³ugo trwaj±ca choroba powoduje wychudzenie oraz ¶mieræ rybki.
OBJAWY: Rybki s± apatyczne i ociê¿a³e, nie chc± przyjmowaæ pokarmu. Przyk³adowe objawy zewnêtrzne - obrzêk 1/3 przedniej czê¶ci cia³a, czasem wpadniêty brzuch w wyn. wychudzenia rybki, okolica p³etwy odbytowej ciemno zabarwiona, przekrwiona okolica ¿o³±dka i odbytu, rybka wydala nie strawione resztki pokarmu, które ci±gn± siê w postaci ¶luzowatej wydzieliny, krwisty ka³. Czasem wystêpuje równie¿ zwiniêcie/ nienaturalne naprê¿enie p³etw, kolory s± nienaturalnie intensywne. Mo¿e wyst±piæ obojêtno¶æ p³ciowa.
LECZENIE: Od³owiæ chor± rybkê do osobnego zbiornika, zastosowaæ k±piel d³ugotrwa³± (ok. 4 dni) w:
- soli niejodowanej: 1g /1L
- chloraminie: 1g /100L, uzupe³niæ po 3 dniach po³ow± dawki
- trypaflawinie: 1g /100L
lub k±piel krótkotrwa³± (8 h) w r-rze detremycyny: 125 mg (1 kapsu³ka) /2L
: Podczas leczenia stosujemy bezwzglêdn± g³odówkê. G³ówny zbiornik odka¿amy (woda utleniona, akryflawina, trypaflawin). Po zakoñczeniu kuracji podajemy rybkom lekkostrawny pokarm – p³atki ro¶linne, rozwielitki, oczliki. Nale¿y bezwzglêdnie zastosowaæ w³a¶ciw± dietê dla danego gatunku!


ZATRUCIA
PRZYCZYNA: Przenikniêcie do zbiornika truj±cych ¶rodków chemicznych; zbyt rzadkie/ ma³e podmiany wody prowadz±ce do nagromadzenia siê du¿ej ilo¶ci produktów przemiany materii.
SKUTKI: ¦mieræ rybek.
OBJAWY: Rybki staj± siê apatyczne, przyjmuj± dziwne pozycje cia³a, a ich ruchy s± chwiejne i drgawkowe. W skutek nadmiernego wydzielania ¶luzu skóra, skrzela oraz oczy staj± siê zmêtnia³e, a ich powierzchnia niebiesko-bia³awa (skóra i skrzela mog± równie¿ ulec nienaturalnemu ¶ciemnieniu). Czasem wystêpuje nastroszenie ³usek, zwiniêcie/ naprê¿enie p³etw, zanikanie p³etwy ogonowej. Na koñcach listków skrzelowych pojawiaj± siê zlepienia i zgrubienia. W±troba mo¿e byæ przekrwiona i opuchniêta; ikra bieleje.
LECZENIE: W przypadku zatrucia chemikaliami nale¿y zmieniæ ca³kowicie wodê w zbiorniku g³ównym, a rybki przenie¶æ do osobnego zbiornika, zapewniæ im obfite napowietrzanie i jak najkorzystniejsze warunki ¿ycia. Je¶li przyczyn± jest du¿e stê¿enie produktów przemiany materii nale¿y zrobiæ 2-3 wiêksze podmiany wody.
UWAGI: Nie wolno obni¿aæ temperatury wody.

Mam nadziejê, ¿e przedstawiony powy¿ej, do¶æ obszerny materia³, pozwoli Wam samodzielnie zdiagnozowaæ niektóre "przypadki" w Waszych zbiornikach i podj±æ odpowiednie ¶rodki zapobiegawcze w celu unikniêcia przykrych niespodzianek....